Trong tháng 6 năm 2024, Bộ Y tế đã có Quyết định số 1596/QĐ-BYT ban hành “Kế hoạch tiêm chủng mở rộng năm 2024”, theo đó phê duyệt triển khai vắc xin uốn ván - bạch hầu (Td) trong chương trình Tiêm chủng mở rộng từ năm 2024. Đây là vắc xin phòng bệnh uốn ván - bạch hầu chỉ định tiêm cho trẻ 7 tuổi để củng cố miễn dịch phòng bệnh uốn ván - bạch hầu cũng như làm tăng tỷ lệ miễn dịch cho cộng đồng.
Bệnh uốn ván - bạch hầu là gì?
Bệnh bạch hầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do trực khuẩn bạch hầu gây nên, tổn thương chủ yếu ở vùng mũi, họng, thanh quản… với những giả mạc kèm theo những biểu hiện nhiễm độc nặng. Bệnh lây chủ yếu qua đường hô hấp do tiếp xúc trực tiếp (ho, hắt hơi, nói chuyện…) thông qua dịch tiết từ mũi, họng của bệnh nhân; đôi khi có thể lây gián tiếp qua đồ dùng, quần áo, thức ăn… bị ô nhiễm mầm bệnh. Đối tượng mắc đa số là trẻ dưới 15 tuổi nhất là trẻ từ 1-9 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh cao ở trẻ chưa được tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu.
Uốn ván cũng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do trực khuẩn uốn ván gây nên và ngoại độc tố hướng thần kinh của nó. Bệnh lây qua da và niêm mạc bị tổn thương. Đặc điểm lâm sàng là một trạng thái co cứng cơ liên tục và có những cơn giật cứng. Nguồn truyền bệnh uốn ván là đất và các đồ vật bị nhiễm bẩn có nha bào uốn ván xâm nhập vào vết thương kín, vết thương sâu và các vết thương dập nát có môi trường kỵ khí. Trẻ dưới 5 tuổi và người lớn tuổi thường bị bệnh nặng. Tỷ lệ tử vong cao, khoảng từ 30-50%.
Phòng bệnh uốn ván – bạch hầu bằng vắc xin
Theo lịch tiêm của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, trẻ em dưới 1 tuổi sẽ được tiêm 3 mũi vắc xin cơ bản phòng bệnh ho gà – uốn ván – bạch hầu vào lúc trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi. Sau đó tiêm liều nhắc lại mũi 4 vào lúc trẻ 18 tháng tuổi.
Những vắc xin có thành phần vắc xin phòng bệnh uốn ván – bạch hầu
Mặc dù vắc xin có hiệu quả bảo vệ cao, nhưng lượng kháng thể trong cơ thể sẽ giảm dần theo thời gian. Khi miễn dịch đối với bệnh uốn ván – bạch hầu suy giảm, nếu không được tiêm nhắc lại, cơ thể vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, nhóm trẻ 7 tuổi thường xuyên tham gia các hoạt động trong môi trường cộng đồng như trường học, tiếp xúc với nhiều người và vận động nhiều hơn. Do đó, nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn nên cần được tiêm nhắc lại để đảm bảo miễn dịch.
Thực hiện rà soát tiền sử tiêm vắc xin uốn ván - bạch hầu của trẻ 7 tuổi (trẻ sinh năm 2018)
Nhằm có cơ sở để dự trù vắc xin phòng bệnh uốn ván - bạch hầu cho trẻ 7 tuổi đang theo học lớp 2 tại các cơ sở giáo dục và trẻ sinh năm 2018 trong cộng đồng, Trung tâm Y tế khu vực Tân Bình triển khai rà soát tiền sử tiêm chủng vắc xin phòng bệnh uốn ván - bạch hầu cho nhóm trẻ nêu trên để tiến tới thực hiện tiêm nhắc cho trẻ chưa tiêm đủ 5 mũi vắc xin phòng bệnh uốn ván - bạch hầu.
Thông tin rà soát tiền sử tiêm chủng vắc xin uốn ván – bạch hầu
Để công tác rà soát đạt hiệu quả, Ngành Y tế kêu gọi Quý phụ huynh/người chăm sóc trẻ cung cấp tiền sử tiêm chủng vắc xin uốn ván - bạch hầu của trẻ cho cơ sở giáo dục hoặc cho Trạm Y tế phường nếu trẻ không đi học. Đây sẽ là cơ sở để ngành Y tế chuẩn bị cơ số vắc xin, triển khai tiêm nhắc và tiêm bổ sung cho trẻ nhằm củng cố, nâng cao tỷ lệ miễn dịch phòng bệnh uốn ván - bạch hầu cho trẻ em và cộng đồng.
Lê Thị Châu An/ Khoa Kiểm soát bệnh tật