Bệnh dại là một bệnh do vi rút gây ra, có thể lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn hoặc vết cào của động vật bị nhiễm bệnh. Đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong gần như 100% khi các triệu chứng lâm sàng đã xuất hiện, nhưng lại hoàn toàn có thể phòng ngừa được.
Ngày 28 tháng 9 hàng năm, trên toàn cầu, chúng ta cùng nhau hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống bệnh dại để nâng cao nhận thức về tác động của căn bệnh nguy hiểm này. Năm nay với chủ đề “Hành động ngay: Bạn, tôi và cộng đồng” kêu gọi mỗi cá nhân và cộng đồng chung tay hành động để hướng tới mục tiêu loại trừ tử vong do bệnh dại.
Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ), mỗi năm ước tính có khoảng 70.000 ca tử vong do bệnh dại trên toàn cầu, trong đó hơn 95% số ca tử vong ở người là do bị chó nhà cắn. Vi rút dại tấn công hệ thần kinh trung ương và gây ra bệnh não nghiêm trọng. Một khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện, căn bệnh này gần như luôn gây tử vong. Các triệu chứng ban đầu có thể giống với cúm, bao gồm sốt, đau đầu, khó chịu và yếu cơ; sau đó tiến triển thành các biểu hiện nặng hơn như lo lắng, lú lẫn, ảo giác và các triệu chứng điển hình của bệnh dại như sợ nước, tăng tiết nước bọt và hành vi hung hăng.
Phòng ngừa là chìa khóa
Thông điệp cốt lõi của Ngày Thế giới phòng chống bệnh dại năm 2025 là “Hành động ngay”. Điều này nhấn mạnh rằng bệnh dại hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Nếu nghi ngờ đã bị phơi nhiễm với vi rút dại, bạn cần đến ngay cơ sở y tế. Việc chăm sóc y tế sau khi phơi nhiễm hay còn gọi là dự phòng sau phơi nhiễm (PEP), bao gồm chăm sóc vết thương, tiêm globulin miễn dịch dại ở người (HRIG) và tiêm vắc xin phòng dại. Phương pháp này có hiệu quả gần như 100% nếu được thực hiện càng sớm càng tốt sau khi phơi nhiễm.
Tuy nhiên, phòng ngừa từ gốc rễ vẫn là chiến lược tốt nhất. Mỗi cá nhân, mỗi gia đình và mỗi cộng đồng đều có vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh dại. Theo khuyến nghị của CDC Hoa Kỳ, chúng ta có thể phòng ngừa bằng cách:
- Đảm bảo vật nuôi của gia đình được tiêm phòng dại đầy đủ và đúng lịch.
- Tránh xa động vật hoang dã và không tiếp xúc với động vật lạ.
- Khi bị động vật cắn hoặc cào, cần rửa vết thương ngay lập tức bằng xà phòng và nước trong 15 phút để loại bỏ vi rút.
- Đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Ngày Thế giới phòng chống bệnh dại năm 2025 là lời nhắc nhở về sức mạnh của hành động tập thể. Với sự chung tay của bạn, tôi và cộng đồng, chúng ta có thể làm cho bệnh dại trở thành một căn bệnh của quá khứ, hướng đến tương lai không còn trường hợp tử vong do căn bệnh này.
Tài liệu tham khảo:
[1] WHO: https://www.who.int/news-room/events/detail/2025/09/28/default-calendar/world-rabies-day-2025
[2] CDC Hoa Kỳ: https://www.cdc.gov/rabies/about/index.html
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh