Tiêm chủng là biện pháp dự phòng chủ động, hiệu quả nhất trong kiểm soát bệnh truyền nhiễm, góp phần giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong. Tuy nhiên, việc một số trẻ chưa được tiêm đủ liều hoặc bỏ sót vắc xin theo lịch làm xuất hiện các “lỗ hổng miễn dịch”, ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ cá nhân và suy giảm miễn dịch cộng đồng.
Trước thực tế đó, ngành y tế đang tăng cường hoạt động tiêm chủng bù liều, tập trung rà soát và tổ chức tiêm bổ sung. Hoạt động này mang lại lợi ích kép: giúp trẻ hoàn thiện miễn dịch và củng cố “lá chắn” bảo vệ cộng đồng, ngăn ngừa sự tái bùng phát của các dịch bệnh nguy hiểm.
Tiêm chủng bù liều là gì?
Tiêm chủng bù liều là hoạt động tiêm bổ sung hoặc tiêm nhắc lại các mũi vắc xin mà trẻ đã bị bỏ lỡ hoặc chưa được tiêm đầy đủ theo đúng lịch của Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Đây là một phần quan trọng trong chương trình tiêm chủng quốc gia, nhằm giúp trẻ em hoàn thiện miễn dịch, đạt được mức độ kháng thể cần thiết để phòng bệnh và được bảo vệ toàn diện trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể gây biến chứng nặng hoặc tử vong (như sởi, bạch hầu, bại liệt, ho gà...).
Lợi ích vượt trội của tiêm chủng bù liều
Tiêm chủng bù liều là một giải pháp y tế cộng đồng tối quan trọng, mang lại những lợi ích rõ rệt:
- Lợi ích đối với cá nhân trẻ: Tiêm bù giúp phục hồi hiệu quả bảo vệ của vắc xin, vốn đã giảm đáng kể nếu trẻ không tiêm đủ liều. Trẻ được bảo vệ đầy đủ sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh và đặc biệt là tránh các biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong do bệnh truyền nhiễm. Đảm bảo trẻ có kháng thể đầy đủ khi bước vào môi trường học đường, nơi có nguy cơ lây lan dịch bệnh rất nhanh do tiếp xúc gần gũi.
- Lợi ích đối với cộng đồng: Tiêm bù giúp nâng cao tỷ lệ bao phủ vắc xin trong toàn bộ nhóm trẻ, từ đó củng cố miễn dịch cộng đồng. Giảm thiểu "lỗ hổng miễn dịch" trong dân số, ngăn chặn sự tái bùng phát và lây lan rộng của các bệnh đã được khống chế như bại liệt. Góp phần duy trì thành công của Chương trình Tiêm chủng mở rộng, hướng tới mục tiêu loại trừ các bệnh nguy hiểm.
Đối tượng và cách thức triển khai tiêm chủng bù liều
Hoạt động tiêm chủng bù liều tập trung triển khai cho trẻ nhập học tại các cơ sở giáo dục mầm non (nhóm trẻ, mầm non công lập/dân lập/tư thục), tiểu học (lớp 1) và trẻ dưới 7 tuổi tại các cơ sở bảo trợ xã hội.
Việc kiểm tra tiền sử tiêm chủng được thực hiện khi trẻ nhập học hoặc trong quá trình học tập thông qua sổ/phiếu tiêm chủng. Những trẻ được xác định chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ liều các vắc xin quan trọng như sởi, sởi - rubella, bại liệt, viêm não Nhật Bản sẽ được tiêm bổ sung theo hướng dẫn chuyên môn.
Các vắc xin thuộc Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia đã được kiểm định an toàn, bảo quản đúng quy định và cung cấp hoàn toàn miễn phí trong chiến dịch.
Lời khuyên cho phụ huynh
Phụ huynh cần thường xuyên kiểm tra sổ/phiếu tiêm chủng của trẻ và chủ động đưa trẻ đi tiêm bù nếu còn thiếu mũi. Mỗi mũi tiêm bù không chỉ là “lá chắn” bảo vệ sức khỏe cho trẻ mà còn là hành động thiết thực bảo vệ an toàn cho cả cộng đồng xung quanh.
Tài liệu tham khảo
1. Kế hoạch số 980/KH-BYT-BGDĐT ngày 19 tháng 7 năm 2023 của Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc phối hợp triển khai kiểm tra tiền sử và tiêm chủng bù liều cho trẻ nhập học tại các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học.
2. https://www.who.int/.../implementation/catch-up-vaccination
Nguồn: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh