Trong những năm gần đây, đái tháo đường đang trở thành một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người. Bên cạnh việc dùng thuốc và luyện tập thể dục, chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh. Một trong những mô hình ăn uống được giới chuyên gia khuyến nghị nhiều nhất chính là chế độ ăn Địa Trung Hải (Mediterranean Diet).
1. Chế độ ăn Địa Trung Hải là gì? [1]
Chế độ ăn Địa Trung Hải bắt nguồn từ các quốc gia ven biển như Ý, Hy Lạp, Tây Ban Nha… với đặc điểm là giàu rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, cá, dầu ô liu và hạn chế thịt đỏ, đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn.
Điểm nổi bật của chế độ này là chất béo tốt – chủ yếu đến từ dầu ô liu và cá – giúp giảm viêm và bảo vệ tim mạch. Người dân sống theo chế độ ăn này thường có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch, béo phì và đái tháo đường thấp hơn.
2. Lợi ích đối với người bị hoặc có nguy cơ đái tháo đường [1]
Theo nhiều nghiên cứu y học quốc tế, chế độ ăn Địa Trung Hải mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc kiểm soát đường huyết và cải thiện sức khỏe chuyển hóa.
Các tác động chính bao gồm:
- Giảm kháng insulin: Chất béo không bão hòa đơn trong dầu ô liu giúp tế bào nhạy cảm hơn với insulin, từ đó kiểm soát đường huyết tốt hơn.
- Giảm nguy cơ mắc đái tháo đường type 2: Một số nghiên cứu cho thấy người tuân thủ chế độ ăn này có nguy cơ mắc bệnh thấp hơn đến 30%.
- Ổn định cân nặng: Do tập trung vào thực phẩm tươi, ít chế biến, giàu chất xơ nên giúp duy trì cân nặng hợp lý - yếu tố quan trọng trong phòng ngừa bệnh.
- Bảo vệ tim mạch: Người bệnh đái tháo đường thường có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. Chế độ Địa Trung Hải giúp cải thiện mỡ máu, giảm huyết áp và bảo vệ thành mạch.
3. Gợi ý áp dụng trong bữa ăn hàng ngày [3]
Để áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải phù hợp với người Việt Nam, có thể thực hiện theo nguyên tắc sau:
- Tăng cường rau xanh, trái cây tươi trong mỗi bữa ăn.
- Ưu tiên cá, đậu, hạt, ngũ cốc nguyên hạt thay vì thịt đỏ.
- Sử dụng dầu thực vật tốt (như dầu ô liu, dầu đậu nành, dầu cải) thay cho mỡ động vật.
- Hạn chế đường, nước ngọt, thực phẩm chiên rán, chế biến sẵn.
- Ăn chậm, nhai kỹ, kiểm soát khẩu phần và duy trì vận động thường xuyên.
Nhìn chung, chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung vào các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, ít đường huyết có thể mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh đái tháo đường và góp phần kiểm soát bệnh lâu dài.
Lâm Thị Bích Diễm/Khoa Kiểm soát bệnh tật
[1] Chế độ ăn Địa Trung Hải – Jackie L Boucher – pubmed https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5439355/.
[2] Chế độ ăn Địa Trung Hải – Khỏe người, Đẹp dáng - Bệnh viên tim Tâm Đức https://tamduchearthospital.com/che-do-an-dia-trung-hai/.