Ung thư là sự tăng sinh mất kiểm soát của các tế bào, nổi bật là: Sự thiếu biệt hóa tế bào, xâm lấn mô và di căn đến các vị trí xa thông qua đường máu hoặc hệ bạch huyết.[1]
Hệ thống miễn dịch có thể đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ các tiền chất ung thư hoặc các khối u ác tính sớm. Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải có nguy cơ mắc ung thư cao hơn, đặc biệt là các bệnh ung thư liên quan đến nhiễm trùng do vi rút như u lympho và sarcoma Kaposi.[1]
Nhiều ca ung thư có thể chữa khỏi, đặc biệt nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm có thể tăng cơ hội chữa khỏi nhiều bệnh ác tính.
Các dấu hiệu nhận biết ung thư sớm
1. Giảm cân
Giảm cân có thể do các nguyên nhân khác như cường giáp, trầm cảm hay bệnh tiêu hóa. Ung thư cũng làm thay đổi quá trình trao đổi chất gây ra tình trạng chán ăn và ít cảm thấy đói hơn. Nhưng sự khác biệt là ung thư thường gây giảm cân đột ngột.
Giảm cân thường gặp nhất trong ung thư: Ung thư thực quản, phổi, tụy, dạ dày
2. Sốt dai dẳng, kéo dài
Sốt là phản ứng của cơ thể khi bị nhiễm trùng hoặc phản ứng viêm cấp tính. Tuy nhiên, sốt có thể là một dấu hiệu cảnh báo ung thư nếu:
- Sốt liên tục.
- Sốt xảy ra chủ yếu vào ban đêm.
- Không có dấu hiệu nhiễm trùng nào khác hoặc nhiễm trùng liên tục.
- Sốt không rõ nguyên nhân
Sốt có thể là triệu chứng ban đầu ở người bị ung thư máu (ung thư bạch huyết, ung thư bạch cầu hoặc ung thư tế bào máu).
3. Chảy máu bất thường
Một số loại ung thư có thể gây chảy máu. Ví dụ, ung thư đại trực tràng có thể gây phân có máu; ung thư thận hoặc bàng quang có thể gây ra máu trong nước tiểu. Chảy máu âm đạo bất thường có thể là dấu hiệu của ung thư cổ tử cung. Đôi khi mất máu có thể khó phát hiện hơn nếu đó là chảy máu trong, điển hình như ung thư dạ dày.
Máu đỏ tươi thường là xuất huyết trong trực tràng hoặc đại tràng, trong khi máu sẫm màu có thể xuất huyết ở vị trí xa hơn như thực quản hoặc dạ dày.
4. Mệt mỏi và đau
Tình trạng mệt mỏi suy nhược không cải thiện ngay cả khi nghỉ ngơi có thể là dấu hiệu sớm của bệnh ung thư.
Ngoài ra, ung thư có thể gây đau theo nhiều cách khác nhau, trong đó phổ biến nhất là áp lực từ sự phát triển của khối u hoặc di căn từ vị trí ban đầu. Ví dụ, đau lưng có thể do ung thư ruột kết, tuyến tiền liệt, buồng trứng hoặc trực tràng.
5. Sự thay đổi về da
Sự thay đổi về da thường liên quan đến ung thư da và đôi khi là dấu hiệu của các dạng ung thư khác. Cần chú ý các tình trạng:
- Tăng sắc tố hoặc đốm đen.
- Nốt trên da lớn dần.
- Các nốt có màu sắc không nhất quán, cả màu đen và màu nâu.
- Nốt không đối xứng hoặc có các cạnh răng cưa.
- Vết loét trên da không biến mất hoặc đã lành nhưng tái phát lại…
6. Một số loại ung thư không có dấu hiệu cảnh báo
Một số loại ung thư diễn ra trong âm thầm, không có bất kỳ triệu chứng hay dấu hiệu cảnh báo nào cho đến khi nó chuyển sang giai đoạn cuối, ví dụ như ung thư tuyến tụy. Một vài trường hợp, ung thư phổi không gây ho mà chỉ gây ra một vài dấu hiệu không đáng chú ý.
Ung thư thận ở giai đoạn đầu cũng thường không gây ra triệu chứng nào. Khi khối u lớn hơn hoặc tiến triển có thể dẫn đến các triệu chứng như đau một bên, tiểu ra máu hoặc mệt mỏi.
Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư là cách tốt nhất để phát hiện và điều trị ung thư sớm khi khối u còn khu trú, nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
Lâm Thị Bích Diễm/ Khoa Kiểm soát bệnh tật
[1] Tổng quan về ung thư: https://www.msdmanuals.com/vi/professional/huyết-học-và-ung-thư-học/tổng-quan-về-ung-thư.