Phần lớn người nhiễm COVID-19 sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi khỏi bệnh, tuy nhiên, những nghiên cứu hiện nay đã chỉ ra rằng có khoảng 10 % - 20 % người nhiễm COVID-19 sẽ còn tiếp diễn một số những triệu chứng có thể trung hoặc dài hạn sau khi đã âm tính với virus. Những tác động trung, dài hạn này được gọi chung là hậu COVID-19 (Post COVID-19 condition) hoặc COVID kéo dài (Long COVID).
Phần Hỏi & Đáp này sẽ cung cấp cho bạn thêm một số thông tin về tình trạng hậu COVID-19, từ đó có thể giúp bạn bảo vệ bản thân và những người xung quanh. Điều quan trọng cần lưu ý là những thông tin, nghiên cứu về hậu COVID-19 và COVID-19 vẫn đang tiếp tục được thực hiện, cập nhật.
- HẬU COVID-19 LÀ GÌ?
Hậu COVID-19 là tên gọi chung của một nhóm những triệu chứng lâu dài có thể gặp phải sau khi người bệnh đã mắc COVID-19. Những triệu chứng thường gặp của hậu COVID-19 có thể bao gồm:
- Mệt mỏi
- Khó thở
- Một số rối loạn nhận thức: lú lẫn, hay quên, thiếu tập trung,… và một số tác động tâm lý khác.
Những triệu chứng này có thể tồn tại từ lúc mắc COVID-19 hoặc phát triển sau khi đã âm tính với virus. Hiện tại vẫn chưa có bằng chứng nào để xác định hậu COVID-19 chỉ gặp một lần hay có thể tái phát nhiều lần. Tình trạng hậu COVID-19 phần lớn không nguy hiểm nhưng nhiều khả năng sẽ có ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân.
- HẬU COVID-19 ĐƯỢC ĐỊNH NGHĨA NHƯ THẾ NÀO?
Hậu COVID-19 được định nghĩa là tình trạng xảy ra ở những người có tiền sử nhiễm COVID-19; thường xảy ra 3 tháng kể từ khi nhiễm COVID-19 với các triệu chứng kéo dài ít nhất 2 tháng.
- HẬU COVID-19 GỒM NHỮNG TRIỆU CHỨNG NÀO?
Các triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng hậu COVID-19 bao gồm:
- Mệt mỏi
- Khó thở
- Các vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung, mất ngủ,…
- Ho dai dẳng
- Đau tức ngực, đau cơ
- Mất mùi, vị
- Sốt
- Một số vấn đề về tâm lý như trầm cảm hoặc lo âu,…
- NẾU ĐÃ NHIỄM COVID-19 VÀ ĐANG GẶP NHỮNG TRIỆU CHỨNG NHƯ HẬU COVID-19 THÌ NÊN LÀM GÌ?
Hiện tại vẫn chưa có liệu pháp điều trị bằng cụ thể cho những người có tình trạng sau COVID-19. Nếu bạn thấy rằng mình có thể có triệu chứng giống hậu COVID-19, hãy liên hệ đội ngũ thầy thuốc đồng hành để được hỗ trợ xác định xem bạn có đang gặp hậu COVID-19 không cũng như tư vấn cho bạn những phương pháp chăm sóc để giảm nhẹ những triệu chứng đang gặp.
- NHỮNG AI CÓ KHẢ NĂNG GẶP HỘI CHỨNG HẬU COVID-19?
Bất kỳ ai đã từng nhiễm COVID-19 (kể cả những trường hợp không triệu chứng) đều có khả năng gặp hội chứng hậu COVID-19. Theo những nghiên cứu đến thời điểm hiện tại, cho thấy khoảng 10% đến 20% người đã nhiễm COVID-19 sẽ gặp hoặc tiếp diễn các triệu chứng hậu COVID-19.
Chưa có bằng chứng nào cho thấy có mối liên hệ giữa mức độ nghiêm trọng khi nhiễm COVID-19 và khả năng gặp các triệu chứng hậu COVID-19. Có nghĩa là những người nhiễm COVID-19 nghiêm trọng (có các diễn tiến viêm phổi nặng, suy hô hấp, suy đa cơ quan,…) chưa hẳn sẽ có triệu chứng hậu COVID-19, cũng như những người nhiễm COVID-19 không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ vẫn có khả năng gặp hậu COVID-19.
- NHỮNG TRIỆU CHỨNG HẬU COVID-19 BẮT ĐẦU KHI NÀO?
Những triệu chứng của hậu COVID-19 có thể tồn tại ngay từ lúc nhiễm COVID-19 hoặc mới bắt đầu sau khi bệnh nhân đã khỏi bệnh.
Những triệu chứng này có thể biến mất hoàn toàn sau một thời gian hoặc có thể tái phát nhiều lần.
Hậu COVID-19 được chẩn đoán 3 tháng sau khi nhiễm COVID-19 và các triệu chứng sẽ kéo dài ít nhất 2 tháng.
Xin được nhắc lại là hiện nay COVID-19 vẫn đang trong quá trình nghiên cứu nên những thông tin chúng tôi cung cấp sẽ được cập nhật ngay khi có những nghiên cứu mới hơn.
- HẬU COVID-19 KÉO DÀI BAO LÂU?
Rất khó để dự đoán hậu COVID-19 sẽ kéo dài trong bao lâu, tuy nhiên những nghiên cứu hiện nay đã chỉ ra rằng những triệu chứng sẽ giảm dần theo thời gian.
- LÀM CÁCH NÀO ĐỂ KHÔNG MẮC HẬU COVID-19?
Cách đơn giản nhất để không mắc hậu COVID-19 đó chính là bảo vệ bản thân không nhiễm COVID-19. Tuân thủ 5K và tiêm vaccine khi đến lượt sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và những người xung quanh giảm nguy cơ nhiễm COVID-19 và hậu COVID-19.
- TIÊM VACCINE PHÒNG COVID-19 CÓ THỂ NGỪA HẬU COVID-19 KHÔNG?
Như đã nói, vaccine phòng COVID-19 sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân không nhiễm COVID-19 và từ đó sẽ không mắc hậu COVID-19. Những vaccine hiện nay chưa được chứng minh hiệu quả giảm nguy cơ mắc hậu COVID-19 nhưng một trong những cách phòng ngừa hiệu nhất chính là tiêm vaccine khi đến lượt để bản thân không nhiễm/tái nhiễm COVID-19.
- NẾU TÔI MẮC HẬU COVID-19, TÔI CÓ LÂY NHIỄM NÓ CHO NHỮNG NGƯỜI XUNG QUANH KHÔNG?
Chắc chắn là không vì hậu COVID-19 không phải là bệnh truyền nhiễm, bản thân nó được xem như là “di chứng” của quá trình nhiễm COVID-19 trước đó.
Hi vọng bài viết này sẽ giúp bạn đọc bổ sung những thông tin cần thiết về hậu COVID-19. Trung tâm Y tế quận Tân Bình sẽ cập nhật ngay khi có những nghiên cứu mới nhất về hội chứng này.
Nguồn: “Coronavirus disease (COVID-19): Post COVID-19 condition” – WHO, 2021
Bs. Phúc Nguyên – Phòng TTGDSK/TTYT Tân Bình (Tổng hợp)