Chứng COVID kéo dài (Long Covid) được coi là một nguy cơ đối với y tế cộng đồng ẩn sau đại dịch COVID-19. Giới khoa học đang trong giai đoạn đầu phát triển và bào chế thuốc điều trị nhằm giảm các triệu chứng bệnh, đồng thời nghiên cứu những nguyên nhân chưa có lời giải về triệu chứng này. Mới đây, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học bang Pennsylvania đã thực hiện một công trình nghiên cứu khổng lồ mới, trong đó phát hiện rằng hơn 50% trong số 236 triệu người mắc COVID-19, tính đến thời điểm tiến hành nghiên cứu, có các triệu chứng COVID kéo dài trong hơn 6 tháng.
Theo Giáo sư Amitava Banerjee thuộc Đại học University College London, cho tới nay các nỗ lực y tế chỉ mới tập trung vào việc điều trị bệnh nhân nặng và tránh nguy cơ tử vong, chứ chưa chú trọng đến điều trị triệu chứng của COVID kéo dài.
Cách xác định hội chứng COVID kéo dài
COVID kéo dài là hiện tượng người mắc COVID phải có các triệu chứng trong 12 tuần hoặc hơn sau khi bị nhiễm bệnh. Một nghiên cứu mới đây của Anh phát hiện rằng cứ 3 người thì có 1 người khẳng định bị mắc chứng này trong vòng 1 năm sau khi được chẩn đoán mắc bệnh. Bà Rachael Evans, nhà khoa học lâm sàng tại Viện nghiên cứu y tế quốc gia của Anh, nhấn mạnh tính cấp bách của việc tìm ra phương pháp điều trị triệu chứng của COVID kéo dài và việc chăm sóc y tế, qua đó giúp người bệnh chóng bình phục.
Những triệu chứng của COVID kéo dài
Những triệu chứng thường gặp nhất của người bị COVID kéo dài là mệt mỏi và vấn đề về hô hấp. Thậm chí, một số người còn bị tổn thương nội tạng. Trong nghiên cứu về bệnh nhân COVID-19 sau khi nhập viện (PHOSP) của các nhà khoa học thuộc Đại học bang Pennsylvania, cứ 10 người thì có 1 người bị chứng suy giảm nhận thức, hay còn gọi là hội chứng sương mù não (Brain fog).
Bà Margaret O’Hara bị nhiễm virus SARS-CoV-2 vào tháng 4/2020. Điều tệ hơn, bà O' Hara đã bị mắc chứng COVID kéo dài trong 1 năm và sau đó, vào tháng 10/2021, bà bị tái nhiễm và một lần nữa mắc hội chứng COVID kéo dài. Bà cho biết luôn cảm thấy mệt mỏi, kể sau khi thức dậy vào buổi sáng. Theo nhóm nghiên cứu, phụ nữ bị béo phì và những người đang dùng thiết bị trợ thở xâm lấn có nguy cơ cao mắc COVID kéo dài.
Nguyên nhân dẫn tới nguy cơ COVID kéo dài
Tuy vẫn còn nhiều ẩn số về nguyên nhân gây ra COVID kéo dài, nghiên cứu PHOSP đã tìm ra "manh mối" dẫn tới giả thuyết rằng chứng COVID kéo dài là do phản ứng miễn dịch diễn ra liên tục - dấu hiệu của sự viêm nhiễm gia tăng. Theo các nhà khoa học, những người bị COVID kéo dài nghiêm trọng nhất là những người bị hội chứng sương mù não, bị viêm nhiễm ở mức độ cao nhất.
Giáo sư Stephen Holgate thuộc Đại học Southampton đồng thời là người đồng sáng lập công ty Synairgen, chuyên sản xuất thuốc điều trị COVID-19, cho hay hình ảnh chụp cắt lớp cho thấy nội tạng của người bệnh bị viêm. Theo ông Holgate, cơ thể người bệnh phản ứng mạnh với tình trạng viêm nhiễm trong thời gian mắc COVID-19. Các nhà nghiên cứu còn đưa ra giả thuyết khác về sự phản ứng miễn dịch quá mức, đó là việc virus SARS-CoV-2 tấn công vào những bộ phận trữ năng lượng của các tế bào còn gọi là ty thể.
Nỗ lực tìm kiếm phương pháp điều trị chứng COVID kéo dài
Cơ quan y tế quốc gia (NHS) của Anh và hệ thống y tế Mỹ đã thiết lập nhiều cơ sở điều trị COVID kéo dài. Tại những cơ sở này, người bệnh được hỗ trợ sức khỏe tinh thần và tập vật lý trị liệu.
Một số bác sĩ đã tính đến việc sử dụng các loại thuốc có ít tác dụng phụ mà họ tin rằng có thể có tác dụng phần nào trong việc điều trị COVID kéo dài. Những loại thuốc này cũng đa dạng, ví dụ như thuốc kháng histamin, thuốc ức chế cytokine nhằm xử lý tình trạng viêm nhiễm, thuốc kháng acid, thuốc ức chế beta và thuốc chống đông máu. Một nghiên cứu nhỏ gần đây của Đại học Cambridge đã đề xuất sử dụng kết hợp “vi khuẩn thân thiện” có thể giúp giảm bớt các triệu chứng đau ruột của triệu chứng COVID kéo dài và hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể.
Kỳ vọng về thuốc điều trị COVID kéo dài trong tương lai
Theo ông Bill Hinshaw, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ sinh học Axcella Therapeutics có trụ sở tại Boston, hiện chưa có nhiều thuốc điều trị chứng COVID-19 đang trong quá trình thử nghiệm. Hãng Axcella Therapeutics và Đại học Oxford đang phát triển một loại thuốc giúp giảm viêm và phục hồi chức năng của ty thể. Các nhà khoa học kỳ vọng sẽ có dữ liệu thử nghiệm lâm sàng của thuốc này vào giữa năm 2022.
Trong khi đó, công ty công nghệ sinh học PureTech Health đang nghiên cứu một loại thuốc điều trị tổn thương mô phổi và thuốc này đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2. Ông Michael Chen, người đứng đầu bộ phận đổi mới của PureTech Health, cho biết gần một nửa số người mắc COVID kéo dài bị khó thở, có nghĩa là hàng triệu người có thể bị sẹo ở phổi.
Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam