Chiến dịch toàn cầu của Ngày Môi trường Thế giới 2022 với chủ đề “Một trái đất” (Only One Earth) kêu gọi những thay đổi mang tính chất chuyển đổi đối với các chính sách và lựa chọn để cho phép sống sạch hơn, xanh hơn và bền vững, hài hòa với thiên nhiên. Nó sẽ tập trung vào nhu cầu sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên và khả năng chuyển đổi sang lối sống “xanh” hơn thông qua các chính sách và lựa chọn cá nhân.
Nồng độ khí nhà kính (GHG) trong khí quyển khiến nhiệt độ toàn cầu tăng lên với một loạt các tác động và hậu quả thảm khốc như:
Nhiệt độ nóng hơn
Gần như tất cả các khu vực đất liền đang chứng kiến nhiều ngày nắng nóng và các đợt nắng nóng. Nhiệt độ cao hơn làm tăng các bệnh liên quan đến nhiệt và làm cho việc làm việc ngoài trời trở nên khó khăn hơn. Cháy rừng bắt đầu dễ dàng hơn và lây lan nhanh hơn khi nhiệt độ cao.
Những cơn bão nghiêm trọng hơn
Các cơn bão hủy diệt ngày càng trở nên dữ dội và thường xuyên hơn ở nhiều khu vực. Khi nhiệt độ tăng, độ ẩm bốc hơi nhiều hơn, làm trầm trọng thêm lượng mưa cực đoan và lũ lụt, gây ra nhiều cơn bão tàn phá hơn.
Gia tăng hạn hán
Biến đổi khí hậu đang làm thay đổi nguồn nước sẵn có, khiến nước trở nên khan hiếm hơn ở nhiều vùng hơn. Sự nóng lên toàn cầu làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước ở các vùng vốn đã bị căng thẳng về nước và đang dẫn đến gia tăng nguy cơ hạn hán nông nghiệp ảnh hưởng đến mùa màng và hạn hán sinh thái làm tăng tính dễ bị tổn thương của các hệ sinh thái. Các sa mạc ngày càng mở rộng, làm giảm diện tích đất trồng lương thực. Nhiều người hiện phải đối mặt với nguy cơ không có đủ nước thường xuyên.
Mất loài
Biến đổi khí hậu gây ra những nguy cơ đối với sự tồn tại của các loài sinh vật trên đất liền và đại dương. Những rủi ro này tăng lên khi nhiệt độ tăng cao. Ngày càng trầm trọng hơn bởi biến đổi khí hậu, thế giới đang mất dần đi các loài với tốc độ gấp 1.000 lần so với bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử loài người được ghi nhận. Một triệu loài có nguy cơ tuyệt chủng trong vòng vài thập kỷ tới. Cháy rừng, thời tiết khắc nghiệt và sâu bệnh xâm hại là một trong nhiều mối đe dọa liên quan đến biến đổi khí hậu. Một số loài sẽ có thể di dời và tồn tại, nhưng những loài khác thì không.
Không đủ thức ăn
Thủy sản, cây trồng và vật nuôi có thể bị phá hủy hoặc trở nên kém năng suất hơn Nhiều rủi ro sức khỏe hơn
Biến đổi khí hậu là mối đe dọa sức khỏe lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt. Các tác động của khí hậu đã và đang gây hại cho sức khỏe, thông qua ô nhiễm không khí, dịch bệnh, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, buộc phải di dời, áp lực lên sức khỏe tâm thần, và gia tăng nạn đói và nghèo dinh dưỡng ở những nơi con người không thể trồng trọt hoặc không tìm được đủ thức ăn. Mỗi năm, các yếu tố môi trường cướp đi sinh mạng của khoảng 13 triệu người. Các mô hình thời tiết thay đổi đang làm gia tăng dịch bệnh, và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt làm tăng số người chết và gây khó khăn cho các hệ thống chăm sóc sức khỏe theo kịp.
Nghèo đói và di dời
Biến đổi khí hậu làm gia tăng các yếu tố khiến con người rơi vào tình trạng đói nghèo. Lũ lụt có thể cuốn trôi các khu ổ chuột ở đô thị, phá hủy nhà cửa và sinh kế. Sức nóng có thể gây khó khăn cho công việc ngoài trời. Sự khan hiếm nước có thể ảnh hưởng đến mùa màng. Trong thập kỷ qua (2010–2019), các sự kiện liên quan đến thời tiết khiến trung bình khoảng 23,1 triệu người phải di dời mỗi năm, khiến nhiều người dễ bị đói nghèo hơn. Hầu hết người tị nạn đến từ các quốc gia dễ bị tổn thương nhất và ít sẵn sàng thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.
Những sự thật về môi trường:
Mỗi năm, các yếu tố môi trường cướp đi sinh mạng của khoảng 13 triệu người.
Tránh những tác động xấu nhất của khí hậu có thể giúp ngăn ngừa thêm 250.000 ca tử vong liên quan đến khí hậu mỗi năm từ năm 2030 đến năm 2050, chủ yếu do suy dinh dưỡng, sốt rét, tiêu chảy và sốc nhiệt.
Giao thông vận tải tạo ra khoảng 20% lượng khí thải carbon toàn cầu. Các giải pháp thay thế như đi bộ và đi xe đạp không chỉ mang tính chất xanh mà còn mang lại những lợi ích sức khỏe lớn, chẳng hạn như giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính và cải thiện sức khỏe tâm thần.
Các hệ thống sản xuất, đóng gói và phân phối thực phẩm tạo ra một phần ba lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Sản xuất bền vững hơn sẽ giảm thiểu tác động của khí hậu và hỗ trợ chế độ ăn giàu dinh dưỡng hơn có thể ngăn ngừa gần 11 triệu ca tử vong sớm mỗi năm.
Hệ thống y tế là tuyến phòng thủ chính cho các nhóm dân cư đang phải đối mặt với các mối đe dọa sức khỏe đang nổi lên, bao gồm cả biến đổi khí hậu. Để bảo vệ sức khỏe và tránh gia tăng bất bình đẳng về sức khỏe, các quốc gia phải xây dựng hệ thống y tế thích ứng với khí hậu.
Sự mất mát đa dạng sinh học đang diễn ra với tốc độ chưa từng có, tác động đến sức khỏe con người trên toàn thế giới và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm mới nổi.
Nguồn:
https://www.genevaenvironmentnetwork.org/world-environment-day/
https://www.un.org/en/climatechange/science/key-findings
https://www.un.org/en/climatechange/science/causes-effects-climate-change
Tải file tại đây !
Ngọc Hà, Thủy Tiên (tổng hợp) – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM